στα Ταταύλα για το Καρναβάλι

Η γιορτή, που έσβησε το 1941, διοργανώνεται φέτος για δεύτερη χρονιά

Της Ιωαννας Φωτιαδη

«Καροτσέρη τράβα, να πάμε στα Ταταύλα», τραγουδούσαν κάποτε οι μασκαρεμένοι Ρωμιοί από κάθε γωνιά της Κωνσταντινούπολης που έσπευδαν στα Ταταύλα για το Καρναβάλι. Στίχοι τραγουδιών και χαμογελαστοί μασκαράδες σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες ήταν μέχρι πρότινος οι μοναδικές ενθυμίσεις από το «Μπακλαχοράνι», το ρωμαίικο ...

Καρναβάλι που άρχισε να φθίνει από το 1923 και έσβησε οριστικά το 1941. Από πέρυσι, όμως, κάτι σαλεύει πάλι: νέοι Ελλαδίτες μαζί με τη ρωμαίικη κοινότητα και σε συνεργασία με τις τουρκικές Αρχές και Κινήσεις Πολιτών βάζουν τα θεμέλια για την αναβίωση του εθίμου.

«Ρώτησα μια μέρα αυθόρμητα κάποιους ηλικιωμένους Ρωμιούς «γιορτάζατε εδώ τις Αποκριές;»», θυμάται ο Χάρης Θεοδωρέλλης-Ρήγας, διδακτορικός φοιτητής στην Κων/πολη, που έχει κάνει έρευνα για το θέμα. «Τότε, συγκινημένοι, μου περιέγραψαν το Μπακλαχοράνι, που γιορταζόταν την Καθαρά Δευτέρα στα Ταταύλα, μια γειτονιά που σύμφωνα με οθωμανικό φιρμάνι ήταν αποκλειστικά ελληνική».

Επρόκειτο για ένα πολύχρωμο Καρναβάλι με άρματα, ζογκλέρ, λατέρνες, αλλά και χαρταετούς και νηστίσιμα φαγητά, μια που η Σαρακοστή είχε ήδη ξεκινήσει! «Ηταν μια λαϊκή υπαίθρια γιορτή», συμπληρώνει η κ. Μαρίνα Δριμαλύτου, υπεύθυνη για τα πολιτιστικά της ρωμαίικης κοινότητας. Ο εορτασμός ξεκινούσε το πρωί στον λόφο των Ταταούλων, στον περίβολο του Αγίου Δημητρίου, συνεχιζόταν με την παρέλαση των μασκαράδων ανά μπλοκ (με κοινή φορεσιά και σκετς) και ολοκληρωνόταν στα διάσημα μεζεδοπωλεία των Ταταούλων (σημερινό Κουρτουλούς), όπου οι πιο «σκληροπυρηνικοί» γλεντούσαν με ρεμπέτικα και πολίτικα τραγούδια. Το κέφι ξεσήκωνε μουσουλμάνους και Εβραίους.

 Το Μπακλαχοράνι αποτελούσε τολμηρό θέαμα, καθώς συμμετείχαν και οι ιερόδουλες. Στη «Λωξάντρα», μάλιστα, αναφέρεται ότι οι «καθωσπρέπει» οικογένειες παρακολουθούσαν πίσω από καφασωτά παράθυρα.

Καθώς, όμως, «έχει ο καιρός γυρίσματα», πέρυσι τέτοιες μέρες ένας παράξενος θίασος ακούστηκε να περνά τραγουδώντας από τα στενά των Ταταούλων. Πολλά κεφαλάκια φανερώθηκαν στα παράθυρα - οι ηλικιωμένοι έγνεψαν με συγκίνηση, οι νεότεροι παρατηρούσαν απορημένοι.

 Το γαϊτανάκι των μασκαράδων αριθμούσε περίπου εκατό άτομα -κάθε ηλικίας και εθνικότητας.

Ο αρχικός δισταγμός πολλών Ρωμιών -που έχουν μάθει να ζουν «σιωπηλά»- υποχώρησε και ο ενθουσιασμός επικράτησε. Υπό τους ήχους μουσικής από τρία ελληνοτουρκικά συγκροτήματα, πάνω από 200 καρναβαλιστές γλέντησαν στην αίθουσα του πολιτιστικού συλλόγου Ρωμιών. «Ο κόσμος αγκάλιασε την πρωτοβουλία μας», αναφέρει η κ. Δριμαλύτου που μαζί με τον κ. Ρήγα και τον Τούρκο νοσταλγό των παλιών Ταταούλων, κ. Χουσεΐν Ιρμάκ, συνδιοργάνωσαν το Καρναβάλι.

 Η περυσινή εκδήλωση έγινε με άδεια δήμου και αστυνομίας, ενώ εντάχθηκε ως project στο πρόγραμμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Το αποκριάτικο ξεφάντωμα θα συνεχιστεί και φέτος, με ακόμα μεγαλύτερη συμμετοχή. «Οραματιζόμαστε την καθιέρωση του Καρναβαλιού», καταλήγει η κ. Δριμαλύτου, «οι μέχρι τώρα ενδείξεις μάς κάνουν να αισιοδοξούμε».

Tο γλέντι έχει ήδη αρχίσει

«Οσοι πιστοί» προτίθενται να ανηφορίσουν στην Πόλη θα αποζημιωθούν, αφού το γλέντι έχει αρχίσει. Την Κυριακή οι εορτασμοί θα επικεντρωθούν στο Πέραν με παρέλαση στις 8 μ.μ. από την πλατεία Ταξίμ μέχρι τον συναυλιακό χώρο Haymatlos. Εκεί, θα παίξει μουσική η ρεμπέτικη κομπανία Tαυταλιανό Κέφι, ενώ θα υπάρχει και γεύμα. Το επίσημο, ωστόσο, Μπακλαχοράνι θα γίνει και πάλι στα Ταταύλα, με παρέλαση, σαρακοστιανά και χορό.
Οι διοργανωτές περιμένουν τους ενδιαφερόμενους στις 8 μ.μ. για την παρέλαση στο Κουρτουλούς. Το μουσικοχορευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει λατέρνα, τέσσερις διαφορετικές ρεμπέτικες κομπανίες, έναν γνωστό dj, καθώς και τη χορευτική ομάδα της Μεγάλης του Γένους Σχολής. Οι καρναβαλιστές προβλέπονται να ξεπεράσουν τους 250, ενώ αναμένονται «ενισχύσεις» από Θεσσαλονίκη. Και του χρόνου!
Kathimerini.gr