Μνημόνιο: η υποθήκευση της Ελλάδας

Κωνσταντίνος Μπλάθρας

Tο βάρος της δημοσιότητας όλη αυτή την περίοδο έπεσε πάνω στο «Μνημόνιο» και είναι φυσικό καθώς το κείμενο αυτό περιγράφει τις συγκεκριμένες οικονομικές περικοπές σε μισθούς και συντάξεις. Το «Μνημόνιο», το οποίο «μοιάζει να έχει συνταχθεί στην Αθήνα», από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, στην ουσία δίνει «γην και ύδωρ» στους εισβολείς. Τα κανόνια όμως και ο στρατός εισβολής είναι η «Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης», όπου περιγράφονται οι δρακόντειοι όροι δανεισμού της Ελλάδας με 80 δις ευρώ. Το κείμενο αυτό έχει συνταχθεί αγγλιστί στο Λονδίνο από τη δικηγορική εταιρεία «Slaughter and May». Θυμίζουμε ότι από δικηγορικό οίκο του Λονδίνου είχε συνταχθεί και το περίφημο έκτρωμα με το όνομα «Σχέδιο Ανάν».
Πρώτα-πρώτα ας δούμε ποιοι είναι οι «Slaughter and May». Πρόκειται για δικηγορική εταιρεία που ιδρύθηκε το 1889 και είναι μία από τις πέντε εταιρείες που αποτελούν τον «Μαγικό Κύκλο», δηλαδή τις πέντε ισχυρότερες δικηγορικές εταιρείες της Βρετανίας.

Μ’ άλλα λόγια έχει συνταχθεί από ανθρώπους που βρίσκονται στον πυρήνα του βρετανικού νομικού, πολιτικού και οικονομικού συστήματος. Λειτουργούν, εν προκειμένω, ως εντολοδόχοι των αμερικανο-αγγλοσαξωνικών κεφαλαίων που έχει δανειστεί κατά περιόδους η χώρα μας, αρχής γενομένης από την επαύριον της Ελληνικής Επανάστασης.

Θυμίζουμε, παρεμπιπτόντως, ότι η Βρετανία δεν είναι καμία από τις συμβαλλόμενες χώρες, καθώς δεν είναι χώρα του ευρώ.

Μια μικρή λεπτομέρεια με μεγάλη σημασία: η εταιρεία «Slaughter and May», η οποία ανέλαβε εξ ονόματος της ελληνικής κυβέρνησης τη σύνταξη της «Σύμβασης», υπήρξε εντολοδόχος της βρετανικής συντηρητικής κυβέρνησης Θάτσερ, στη δεκαετία του 1980, στη διεκπεραίωση των αποκρατικοποιήσεων των βρετανικών ΔΕΚΟ, δηλαδή των εταιρειών που διαχειρίζονταν λιμάνια, αεροδρόμια, αεροπορικές εταιρείες, τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρισμό κ.λπ. Κάτι σαν από την καρδιά του νεοφιλελεύθερου Λονδίνου και των επιγόνων της Θάτσερ για την Αθήνα και τον γιο του Ανδρέα!
Να σημειώσουμε, τέλος, κάτι που ίσως δεν έχει προσεχθεί ιδιαίτερα. Το κείμενο της «Σύμβασης», όπως και το κείμενο του «Μνημονίου» κατατέθηκαν στη Βουλή, στον προς ψήφιση νόμο της 8ης Μαΐου 2010, στην αγγλική γλώσσα, στην δε κατακλείδα του πρώτου άρθρου, στο κείμενο του νόμου γράφεται επί λέξει το εξής ανήκουστο: «Τα παραπάνω κείμενα στην επίσημη αγγλική γλώσσα, και σε μετάφρασή τους στην ελληνική γλώσσα, έχουν ως εξής:» και ακολουθούν η «Σύμβαση» και το «Μνημόνιο», το οποίο ψήφισε η ελληνική Βουλή στην «επίσημη» αγγλική γλώσσα, ενώ η ψήφιση της «Σύμβασης» εκκρεμεί...
Ιδού μερικά από τα σημεία που αξίζει να προσέξουμε:

•Άρθρο 2, παράγραφος 3: «Οι Δανειστές και ο Δανειολήπτης δεν επιτρέπεται να εκχωρήσουν ή καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο να μεταβιβάσουν οποιοδήποτε από τα δικαιώματα ή τις υποχρεώσεις τους [...] χωρίς την προηγούμενη γραπτή συναίνεση όλων των Δανειστών». Σύμφωνα με όσα προβλέπει η παράγραφος αυτή και οι ακριβώς επόμενες παράγραφοι 4 και 5, σε συνδυασμό με το άρθρο 13, όπως σημειώνει, ο Συνταγματολόγος Γ. Κασιμάτης, «παρέχεται στους δανειστές το δικαίωμα να δημιουργήσουν, με βάση τη Σύμβαση Δανεισμού, πολιτικό και οικονομικό μπλοκ σχέσεων με τους δανειστές και με τρίτες χώρες, δεσμευτικό για την Ελλάδα, αλλά χωρίς τη βούλησή της».

•Άρθρο 3, παράγραφος 4α: Για την εκταμίευση απαιτείται γνωμοδότηση από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, που θα βεβαιώνει τη νομιμότητα και συνταγματικότητα της δανειακής σύμβασης, σύμφωνα με υπόδειγμα που προβλέπεται στο «Παράρτημα 4». Είναι τουλάχιστον γελοιωδώς αντιεπιστημονικό το να δίδεται νομική γνωμοδότηση σύμφωνα με ακριβές υπόδειγμα.
•Άρθρο 3, παράγραφος 5α: Διασφαλίζονται οι Δανειστές από ενδεχόμενη δικαστική προσφυγή ή πιθανή απόφαση του ΣτΕ για αντισυνταγματικότητα της «Σύμβασης». Στην ουσία ζητείται η φίμωση των ελληνικών δικαστικών αρχών αφού ο Δανειολήπτης, δηλαδή η χώρα και η κυβέρνησή της, θα πρέπει να αποτρέψουν ένα «τέτοιο γεγονός», δηλαδή την προσφυγή στη Δικαιοσύνη.

•Άρθρο 6, παράγραφος 6α, β: Γίνεται σαφής αναφορά στο ενδεχόμενο να ακυρωθεί η «Δανειακή Διευκόλυνση», δηλαδή η παρούσα «Σύμβαση» από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (α) ή από Συνταγματικό Δικαστήριο του Δανειστή (β). Αναφορά σε πιθανότητα ακύρωσης από Συνταγματικό Δικαστήριο του Δανειολήπτη, δηλαδή της Ελλάδας, δεν γίνεται. Βλέπετε, το άρθρο 3, παράγραφοι 4α και 5α αποκλείουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, όπως και το Άρθρο 8 που ακολουθεί.

•Άρθρο 8, παράγραφος 1γ: Οι Δανειστές μπορούν «να ακυρώσουν τη Δανειακή Διευκόλυνση και/ή να απαιτήσουν το ανεξόφλητο κεφάλαιο των Δανείων ως άμεσα απαιτητό και πληρωτέο, μαζί με τους δεδουλευμένους τόκους, σε περίπτωση που οι υποχρεώσεις του Δανειολήπτη [...] κρίνονται από οποιοδήποτε καθ’ ύλην αρμόδιο δικαστήριο ως μη δεσμευτικές ή εκτελεστές έναντι του Δανειολήπτη ή κρίνονται παράνομες...». Οποιαδήποτε, λοιπόν, δικαστική «εμπλοκή» θα προβεί οικονομικά δυσβάστακτη για την Ελλάδα.

•Άρθρο 11, παράγραφος 3: Πέφτει και το τελευταίο πρόσχημα της λεγόμενης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: «Όλα τα έγγραφα, οι πληροφορίες και τα στοιχεία που πρόκειται να χορηγηθούν βάσει της παρούσας Σύμβασης είναι στην αγγλική γλώσσα». Υπενθυμίζω ότι πρόκειται για «Σύμβαση» μεταξύ χωρών μελών της Ε.Ε., όπου ισχύει η αρχή της ισοτιμίας όλων των επίσημων ευρωπαϊκών γλωσσών. Η προτίμηση των «Δανειστών» στην αγγλική γλώσσα γίνεται για το χρήμα, φυσικά, καθώς ακολουθεί παρακάτω το

•Άρθρο 14. Εφαρμοστέο Δίκαιο και Δικαιοδοσία. Εδώ πλέον καταργούνται όλα, δηλαδή: παράγραφος 1: «Η παρούσα Σύμβαση καθώς και κάθε εξωσυμβατική υποχρέωση [...] διέπεται και ερμηνεύεται σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο». Γιατί το αγγλικό δίκαιο; Την απάντηση τη έδωσε ο καθηγητής Κώστας Χρυσόγονος, στην εκδήλωση του Δικηγορικού Συλλόγου της Αθήνας, στις 15 Ιουλίου 2010: «το αγγλικό ∆ίκαιο σε τέτοια θέµατα, ακριβώς επειδή το Ηνωµένο Βασίλειο είναι έδρα χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων και επειδή τίθενται κατ’ επανάληψη θέµατα τέτοια σε σχέση µε αλλοδαπά κράτη-οφειλέτες έναντι των ιδρυµάτων αυτών, είναι το χειρότερο δυνατό ∆ίκαιο για τον οφειλέτη».

•Παράγραφος 2: «Οι Συμβαλλόμενοι αναλαμβάνουν την υποχρέωση να υποβάλουν οποιαδήποτε διένεξη προκύψει [...] στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Όπως πάλι σημειώνει ο Συνταγματολόγος κ. Χρυσόγονος: «δεν επιλέχθηκε τυχαία το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο οποίο, ως γνωστόν, πλειοψηφούν δικαστές από τα κράτη-Δανειστές». Επιπλέον, συμπληρώνει ο κ. καθηγητής, «μπορεί, λοιπόν, από τώρα να πιθανολογήσει κανείς ότι το ∆ικαστήριο αυτό θα προσανατολιστεί µε βάση το άρθρο 27 της Σύµβασης της Βιέννης του 1969 για το ∆ίκαιο των Συνθηκών που ορίζει ότι τα κράτη δεν µπορούν να επικαλεστούν διατάξεις του εσωτερικού τους δικαίου, άρα ούτε και του εθνικού τους Συντάγµατος, για να αποφύγουν την εκπλήρωση των διεθνών τους υποχρεώσεων».

Άλλωστε σύμφωνα με την

•Παράγραφο 5: «Με την παρούσα ο Δανειολήπτης αμετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται από κάθε ασυλία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά τον ίδιο ή τα περιουσιακά του στοιχεία (...) περιλαμβανομένων, χωρίς περιορισμούς, της ασυλίας όσον αφορά την άσκηση αγωγής, δικαστική απόφαση ή άλλη διαταγή, κατάσχεση, αναστολή εκτέλεσης δικαστικής απόφασης ή προσωρινή διαταγή, και όσον αφορά την εκτέλεση και επιβολή κατά των περιουσιακών στοιχείων του...». Κανονικά η παράγραφος αυτή θα έπρεπε να έχει διαβαστεί από όλους και να έχει τοιχοκολληθεί σε όλα τα μνημεία της χώρας μας, αφού στην ουσία η κυβέρνηση που την αποδέχτηκε ουσιαστικά τα εκχωρεί στους Δανειστές και όχι μόνο. Όπως σημειώνει, μιλώντας για «έσχατο εξευτελισμό», ο επίσης Συνταγματολόγος καθηγητής Κ. Μπέης: «δηλαδή, σε περίπτωση αδυναμίας του κρατικού προϋπολογισμού να πληρώνει τα εφεξής εθνικά τοκοχρεολύσια, οι δανειστές, κι όχι μόνον οι άμεσοι δανειοδότες [...] αλλά και ο πρώτος τυχών κομιστής παραστατικών ελληνικών τοκοχρεολυσίων θα έχουν εξουσία να κατάσχουν και να πλειστηριάσουν ακόμη και αντικείμενα της ακατάσχετης ελληνικής δημόσιας περιουσίας.» («Ελευθεροτυπία», 14/07/2010). Κι αν είναι ίσως υπερβολικό να πούμε ότι κινδυνεύει η κυριότητα του Παρθενώνα, «δεν βλέπω ότι θα µπορούσε να αποφύγει την πίεση µία εξασθενηµένη ελληνική κυβέρνηση να παραχωρήσει µισθωτικό δικαίωµα πολυετές για την εκµετάλλευση των αρχαιολογικών µας χώρων και για την τουριστική εκµετάλλευση νησιών µας», όπως είπε η Αλέκα Μανδαράκα-Σέππαρντ, καθηγήτρια Πανεπιστηµίου του Λονδίνου, στην προαναφερθείσα εκδήλωση του Δ.Σ.Α. Άλλωστε, η κατάσχεση μπορεί άνετα να γίνει, όπως έχει επισημανθεί, σε ελληνικά περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό, όπως πρεσβείες, Ινστιτούτα, καταθέσεις σε ξένες τράπεζες, ελληνικός χρυσός ο οποίος φυλάσσεται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κ.τ.ό. Θυμίζω ότι ο καθηγητής Χρυσόγονος επί του προκειμένου σημείωσε ότι «στο αγγλικό ∆ίκαιο θέµατα ασυλίας κρατών ρυθµίζονται από τη state immunity act του 1978 [...]. Τα άρθρα 13 παρ. 2-4 του νόµου αυτού επιτρέπουν την εκτέλεση κατά του αλλοδαπού ∆ηµοσίου µόνο για περιουσιακά στοιχεία χρήσης iure gestionis», δηλαδή για περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται εμπορικά. Μ’ αυτές τις διατάξεις δεν είναι καθόλου απίθανο να πληρώνουμε στους Δανειστές της Ε.Ε. και του Δ.Ν.Τ. το εισιτήριο για να μπούμε στην Ακρόπολη!

Εάν η «Σύμβαση» χαλκεύει τα δεσμά του ελληνικού λαού, ακόμα και για τις γενιές που έρχονται, το «Μνημόνιο» περιγράφει τους όρους εξανδραποδισμού του. Το περιβόητο και πολυσυζητημένο «Μνημόνιο», αξίζει να το σημειώσουμε επί της αρχής, είναι ένα κείμενο γεμάτο ασάφειες και «Μαυρογιαλούρειες» εξαγγελίες όταν πρόκειται για «μεσοπρόθεσμο οικονομικό πρόγραμμα σε συνδυασμό με διεξοδικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» (Παράγραφος 6) και άλλα ακατανόητα και άνευ πραγματικής ουσίας, που ευκαίρως ακαίρως θεωρούν χρέος τους όλοι οι πρωθυπουργοί από εποχής Μητσοτάκη να εξαγγείλουν –τα ίδια είχε πει εκατοντάδες φορές και ο Κ. Καραμανλής ο νεότερος. Την ίδια στιγμή το «Μνημόνιο» γίνεται πολύ συγκεκριμένο, μέχρις υπολογισμού του τελευταίου ευρώ, όταν αναφέρεται στις προβλεπόμενες περικοπές μισθών και συντάξεων.

Ένα δεύτερο σημείο που πρέπει να το έχουμε υπόψιν μας είναι ότι, όπως καταλαβαίνει κανείς ακόμα και μία φορά να το διαβάσει, πρόκειται για κείμενο συνταγμένο κατά την αγαπητή στο ΠΑΣΟΚ ιδιόλεκτο των ωραίων (σοσιαλιστικών) λέξεων, οι οποίες περιγράφουν τον πιο ανελέητο νεοφιλελευθερισμό. Παράδειγμα η πολλές φορές αναφερόμενη «ενίσχυση της αγοράς εργασίας», που στην περιγραφή της αποκαλύπτεται ότι στην αλήθεια είναι η αποδιάρθρωση της εργασίας. Εκείνο δε που πολλές φορές επανέρχεται περί «το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας για τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες» δεν είναι παρά ένα κενό γράμμα αφού τέτοιο δίχτυ πουθενά δεν αναπτύσσεται. Αντιθέτως, εάν διατρέξει κανείς τους πίνακες περικοπών για τα έτη 2010-2014 θα δει όχι μόνο ότι οι συντάξεις περικόπτονται ή παγώνουν και τις τέσερις χρονιές 2010, 2011, 2012 και 2013, αλλά ότι κόβεται ακόμα και το επίδομα αλληλεγγύης (2010), παρ’ όλο που η συνολική του επιβάρυνση είναι 0,2% του ΑΕΠ.

Ένα τρίτο πολιτικό συμπέρασμα που βγαίνει από την ανάγνωση του «Μνημονίου» είναι ότι πρόκειται στην πραγματικοτητα για το κρυφό 5ετές κυβερνητικό πρόγραμμα της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου (2009-2013), το οποίο θα μπορούσε να είχε συνταχθεί πριν από τις εκλογές του 2009. Αυτό το συμπέρασμα βγαίνει από το γεγονός ότι οι λεπτομερείς περιγραφές των «αναπροσαρμογών» δεν είναι τίποτα περισσότερο από τις μόνιμες «εκσυγχρονιστικές» επιδιώξεις της οικονομικής ελίτ από τα χρόνια ήδη της διακυβέρνησης Μητσοτάκη 1990-1993. Το «Μνημόνιο», λοιπόν, ούτε στις Βρυξέλλες συντάχθηκε, όπως επιδιώκει η κυβέρνηση να μας πείσει, ούτε κάτι καινούργιο είναι. Οι ρυθμίσεις άλλωστε που προβλέπει έχει επιχειρηθεί σε κάποια τους σημεία να περάσουν και επί Μητσοτάκη (ιδιωτικοποιήσεις) και επί Σημίτη (αγορά εργασίας, ασφαλιστικό) και επί Καραμανλή (ασφαλιστικό, στήριξη των Τραπεζών).

*Εκτενέστερη διαπραγμάτευση των ζητημάτων αυτού του άρθρου, μπορεί να αναζητήσει ο αναγνώστης στο βιβλίο Μνημόνιο: Η υποθήκευση της Ελλάδας, που κυκλοφορεί  από την εφημερίδα «Χριστιανική» (210 3811302) και περιέχει τα κείμενα της «Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης», το «Μνημόνιο» και τον νόμο 3845/2010 με εισαγωγή και κριτικά σχόλια από τους Γεώργιο Κασιμάτη, Κώστα Βεργόπουλο και Κωνσταντίνο Μπλάθρα.

πηγή: antifono.gr (με ευγενική παραχώρηση από το  manifesto, τ.20 Νοέμβριος 2010 )